Op naar een werkvloer met minder drempels en meer kansen

De obstakels voor werkgelegenheid zijn talrijk: beperkte toegang tot onderwijs, discriminatie op de arbeidsmarkt, een laag zelfbeeld en ontoereikende werkomgevingen. Handicap International strijdt tegen deze realiteit door inclusieve initiatieven te ontwikkelen die de professionele integratie van mensen met een handicap bevorderen.

“Rachid is een uitzonderlijke persoon. Hij is een soort ambassadeur geworden voor personen met een handicap in Marokko. Zijn verhaal inspireert ons enorm.” Aan het woord is Hassan Safssafi, Projectmanager Werkgelegenheid bij Handicap International Marokko. Hassan zet zich dagelijks met volle overtuiging in voor een inclusievere arbeidsmarkt. Eén van zijn taken is het voorbereiden van kandidaten met een handicap op hun sollicitatiegesprek. Onlangs hielp hij Rachid, een 29-jarige man met het syndroom van Down, aan een job.

Dankzij Hassans steun kreeg Rachid de kans om stage te lopen bij Label'Vie, het bedrijf dat de Carrefour-supermarkten in Marokko beheert. “Vanaf het eerste moment dat we elkaar ontmoetten, verbaasde Rachid me met zijn ruimdenkendheid, nieuwsgierigheid en inzet. Hij was echt uitzonderlijk,” herinnert Hassan zich. Label'Vie deelde deze mening. Na zijn stage kreeg Rachid een vast contract aangeboden. Een belangrijke stap voor hem, maar niet de enige: hij werd de eerste persoon met het syndroom van Down in Marokko die een vaste baan kreeg.

Steunpakket op maat

Ook de 31-jarige Hajar, uit de regio rond Fez, kon rekenen op de ondersteuning van Handicap International om economisch zelfstandig te worden. De jonge vrouw werd geboren met retinitis pigmentosa, een erfelijke oogziekte die het  netvlies ernstig aantast. Door haar rechteroog kan ze ondertussen niets meer zien. Handicap International bracht Hajar in contact met WebHelp, een bedrijf gespecialiseerd in klantbeleving, waar ze aan de slag kon als telefonisch onthaalmedewerker. Voor de job moest Hajar echter verhuizen naar de hoofdstad Rabat. Niet evident in haar fysieke en financiële situatie.

Maar ook bij de zoektocht naar een appartement kon ze op de hulp rekenen van het lokale team van Handicap International. Zelfs de financiering van haar huur tijdens de onbetaalde training voor haar nieuwe job en haar transportkosten naar de locatie van deze opleiding nam Handicap International voor haar rekening. En dat heeft opgebracht: Hajar is ondertussen volledig financieel onafhankelijk.

Drieledige aanpak

Bij succesverhalen als die van Rachid en Hajar is het vooral de drieledige aanpak van Handicap International die zijn vruchten afwerpt. Allereerst ontvangen mensen met een handicap uitgebreide individuele ondersteuning, waaronder revalidatiezorg en de verstrekking van aangepaste apparatuur om hun autonomie te bevorderen. Vervolgens nemen ze deel aan trainingen om hun persoonlijke vaardigheden verder te ontwikkelen.

Een tweede cruciaal aspect is het begeleiden van werkgevers naar een grotere inclusie op de werkvloer, wat bewustwording en aanpassingen vereist om de werkplek voor iedereen toegankelijk te maken.

“Maar we willen ook op politiek niveau drempels wegwerken”, zegt Alexandre Goutchkoff, Expert Economische Inclusie bij Handicap International. “Via de steun aan middenveldorganisaties, zoals lokale verenigingen voor personen met een handicap, versterken de stem van personen met een handicap zodat arbeidsregelgeving op nationaal niveau inclusiever wordt.”

Veel meer dan enkel een inkomen

Zoveel mogelijk personen met een handicap aan een job helpen, dat is het uiteindelijke doel. Maar het draait niet enkel en alleen om een eigen inkomen. Werken betekent ook deel uitmaken van een groep, zelfvertrouwen dat omhooggaat, en je beter in je vel voelen. “Het zijn dan ook deze zaken die we gedurende hun traject actief opvolgen bij de personen die we begeleiden”, zegt Alexandre.

Maar zelfs zonder job gaat de situatie van de personen die Handicap International begeleidt erop vooruit. “Bij een project in het Midden-Oosten waar we uiteindelijk amper mensen aan een job konden helpen, en dat dus niet het resultaat opleverde dat we voor ogen hadden, zagen we toch een significante stijging in het mentaal welzijn van deze personen. Het begeleidingstraject dat ze in groep hadden afgelegd en de opleidingen die ze volgden samen met personen zonder handicap zorgden voor meer sociale contacten, een boost in hun zelfvertrouwen en uiteindelijk een actievere deelname in de samenleving. Zonder dat project zouden ze nog steeds gewoon thuis hebben gezeten.”

Perceptie veranderen

En zelfs daar stoppen de positieve effecten niet. De 42-jarige Colette Velosoa geeft Engelse les in een school in Madagaskar. Ze merkte dat mensen in haar omgeving haar niet bekwaam achtten, omwille van haar geamputeerde rechteronderarm. “Na mijn amputatie voelde ik een verandering in de manier waarop mensen me behandelden”, zegt Colette. “Maar als leerkracht ben ik altijd bereid om vragen van de leerlingen over mijn handicap te beantwoorden.” Zo kan Colette via haar job tonen wat ze waard is, doorbreekt ze taboes en laat ze haar leerlingen opgroeien met het bewustzijn dat een persoon niet wordt bepaald door zijn of haar handicap.

Volgens Alexandre groeit datzelfde bewustzijn ook automatisch tussen collega’s: “Personen met een handicap worden in de samenleving nog al te vaak gepercipieerd als afhankelijk, moeilijk om mee te communiceren, op vele plaatsen zelfs letterlijk onzichtbaar. Dankzij het dagelijkse contact op de werkvloer wordt een ‘collega met een handicap’ al snel simpelweg een ‘collega’, en een persoon met evenveel of zelfs meer capaciteiten als elkeen ander persoon. En dat is misschien wel het allersterkste resultaat van onze projecten.”